De Grijze zeehond is de grootste zeehondensoort in Nederland. Wat veel mensen vaak niet beseffen is dat het tevens het grootste roofdier van Nederland is. De wetenschappelijke naam, Halichoerus grypus, betekent haakneus varken van de zee, een naam die goed bij het dier past, omdat de neusgaten opvallend groot en rond zijn. Grijze zeehonden zijn de enige soort binnen het geslacht Halichoerus, dit maakt hen dus uniek!
LEEFGEBIED GRIJZE ZEEHOND
De Grijze zeehond komt in het noordelijk halfrond voor langs kustlijnen in de Atlantische oceaan in subarctische en gematigde klimaten. In Nederland leven ze voornamelijk in het Waddenzeegebied en een kleinere populatie in Zeeland. In heel Nederland werd de Grijze zeehondenpopulatie in 2016 geschat op iets meer dan 3500 individuen (TSEG, 2016). Dit is heel wat, want voor 1983 was de Grijze zeehond vrijwel verdwenen uit Nederlandse wateren. Wereldwijd zijn er 632.000 Grijze zeehonden en de soort wordt niet gezien als bedreigd (IUCN Redlist, 2016).
HET UITERLIJK VAN DE GRIJZE ZEEHOND
De Nederlandse benaming van de Grijze zeehond is wat misleidend, gezien de vachtkleur van volwassen dieren meer beige tot donkerbruin is. De volwassen vrouwtjes hebben vaak een beige tot lichtbruine kleuring, terwijl de mannetjes te onderscheiden zijn aan hun donkerbruine vacht. De volwassen mannetjes ontwikkelen een robuuste nek en borstkas, de huid rondom hun nek heeft dan vaak vouwen erin. Hun grote torpedovormige borstkas maakt ze gestroomlijnd en zorgt ervoor dat ze erg snel en wendbaar zijn onder water.
Hun kop is ook herkenbaar: Door hun grote kegelvormige kop worden ze ook wel kegelrobben genoemd. Ze hebben grote ronde neusgaten, die dichtgeknepen parallelle lijntjes vormen.
De Grijze zeehond is groter dan de Gewone zeehond. De vrouwtjes worden ongeveer 2 meter lang en kunnen 200 kg wegen. De mannetjes kunnen tussen de 2,5 en 3 meter lang worden en 350 kg wegen. Een stuk groter dus dan de Gewone zeehond (Guide to marine mammals of the world, 2002). In het wild worden Grijze zeehonden maximaal 35 jaar oud.
VOEDSEL VAN DE GRIJZE ZEEHOND
Grijze zeehonden zijn zeer opportunistische voeders en zullen heel veel verschillende prooien eten. Meestal zijn dit Atlantische vissoorten (kabeljauw, haring, schol, etc.) en weekdieren (inktvissen, octopus en sepia), maar ze eten ook met enige regelmaat vogels. Af en toe eten ze zelfs andere zeezoogdieren, zoals kleine gewone zeehonden en bruinvissen! Net als de Gewone zeehond foerageert de Grijze zeehond graag in de Noordzee, terwijl ze in de Waddenzee uitrusten en zich voortplanten.
VOORTPLANTING VAN DE GRIJZE ZEEHOND
In de winter baren de Grijze zeehonden hun pups. Ze krijgen vrijwel altijd één pup per keer die tussen de 13 en 16 kg wegen (Guide to marine mammals of the world, 2002). De pups worden geboren met een wollige witte vacht. Deze vacht zorgt ervoor dat de pups tijdens de eerste vier weken van hun leven lekker warm blijven terwijl ze door hun moeder gezoogd worden. Deze vacht is echter niet geschikt om mee te zwemmen, omdat deze water absorbeert en heel zwaar wordt als het nat wordt. De pups van de Grijze zeehond blijven dus gedurende hun zoogperiode op het land liggen en zullen pas water zien als ze door hun moeder achtergelaten worden om voor zichzelf te zorgen. Op dat moment moeten de pups verharen om van de witte vacht af te komen zodat ze kunnen gaan zwemmen. Onder de witte vacht zit dan een mooie, kortere vacht die wel geschikt is om mee te zwemmen.
Grijze zeehondpup Tio met witte vacht(Zeehondencentrum Pieterburen, 2016)
Grijze zeehondpup Tio verhaard (Zeehondencentrum Pieterburen, 2016)
Als de pups verhaard zijn, zoeken ze instinctief het water op en leren zichzelf dan om te jagen.
Wanneer de moeders na 2-3 weken klaar zijn met het voeren van hun pups, gaan ze meteen weer paren om in de daaropvolgende winter weer een pup te kunnen krijgen. Na de bevruchting nestelt het eitje zich niet meteen in de baarmoeder, maar blijft eerst nog in de eierstok tijdens de diapauze. Na de diapauze nestelt het eitje zich en is de zeehond zwanger tot de volgende winter.
De mannetjes veroveren tijdens het paarseizoen een stukje strand waarop vrouwtjes liggen, en zorgen ervoor dat er geen andere mannetjes op hun strand komen. Als er toch wel concurrerende mannetjes op het strand komen, zullen ze moeten vechten. Dat gevecht gaat door tot een van de twee mannetjes te moe is om door te gaan, of het simpelweg opgeeft om vervolgens een ander stukje strand te gaan zoeken.
GEDRAG VAN DE GRIJZE ZEEHOND
Net zoals veel andere zeehondensoorten foerageren Grijze zeehonden voornamelijk alleen en als ze uitrusten op het land liggen ze graag in groepen. Ze zijn van nature wat nieuwsgieriger dan Gewone zeehonden, wat minder schuw. Dit leidt er helaas ook toe dat veel van de nettenslachtoffers die we in het zeehondencentrum krijgen Grijze zeehonden zijn.
Meldingen betreffende grijze zeehonden
EHBZ krijgt een stuk minder meldingen betreffende grijze zeehonden dan van gewone zeehonden, en dan vooral in de winter. Dit komt doordat het gros van de opgevangen dieren huilers zijn, oftewel in de winter geboren pups die vroegtijdig hun moeder kwijt is geraakt. Heel af en toe komt er buiten het geboorteseizoen een melding betreffende een grijze zeehond binnen met een verwonding, maar dat is in de zomer zeldzaam.
Bel nu